شتابدهنده های نوآوری چگونه وارد ایران شدند
معرفی شهرهای برتر دنیا در توسعه استارت آپ، احداث شتابدهنده های فعال در ۷ استان كشور
لینك بگیر: رئیس پارك فناوری پردیس، شتابدهنده ها را ساختاری جدید برای پشتیبانی از احداث شركت های نوپای نوآور و فناور دانست و اظهار داشت: برمبنای یك رتبه بندی جهانی سه شهر ˮشانگهایˮ، ˮپكنˮ و ˮاستكهلمˮ برای اولین بار در زمره ۲۰ زیست بوم برتر جهان قرار گرفتند و در ایران باز با تأسیس شتابدهنده های نوآوری از سال ۱۳۹۳، در ۷ حوزه فناوری شتابدهنده به راه افتاده است و ۲۸ شتابدهنده باز تأییدیه لازم را از مركز شتابدهی دریافت كرده اند.
مهدی صفاری نیا در گفت و گو با ایسنا، شتابدهنده را یك سازمان منسجم و مشخصی دانست كه در آن افراد و تیم های دارای طرح نوآورانه و فناورانه را انتخاب نموده و در یك دوره چند ماهه به آنها خدماتی از قبیل فضای كاری تجهیز شده، آموزش، مشاوره، مربی گری، سرمایه اولیه و ارتباط با شبكه سرمایه گذاران نمایش می شود.
وی افزود: هر تیمی كه موفق به اتمام دوره شتابدهی شود، تبدیل به شركتی نوپا می شود كه شتابدهنده به ازای خدمات نمایش شده، درصدی از سهام آن شركت نوپا را از آن خود می كند. بر این اساس شتابدهنده ها حلقه واسط بین كسب و كارهای نوپا و سرمایه گذاران جسورانه هستند.
صفاری نیا با اشاره به اینكه شتابدهنده ها، ساختاری جدید برای پشتیبانی از احداث شركت های نوپای نوآور و فناور هستند، اظهار نمود: با عنایت به سرمایه گذاری بخش خصوصی در شتابدهنده ها، انتظار می رود بهره وری اقتصادی بالاتری نسبت به ساختارهایی همچون مراكز رشد فناوری كه غالباً دولتی هستند، داشته باشند.
رئیس پارك فناوری پردیس به نقش شتابدهنده های نوآوری در زیست بوم نوآوری اشاره نمود و تصریح كرد: در كشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، بسترهای مختلفی برای پشتیبانی از استارت آپ ها شكل گرفته است كه از آن جمله می توان به "شتابدهنده ها" (Accelerator)، "مراكز رشد فناوری" (Technology Incubator)، "پارك های فناوری" (Technology Park)، "شركت های سرمایه گذاری خطرپذیر" (Venture Capital) و "مؤسسات عمومی و دولتی مرتبط" (Public & Government Institute’s) اشاره نمود كه خدمات و حمایت های موردنیاز استارت آپ ها را نمایش می دهند.
شهرهای سرآمد دنیا در توسعه زیست بوم نوآوری
وی افزود: برمبنای یك مطالعه رسمی بین المللی و ۱۰ هزار استارت آپ و ۳۰۰ شركت مرتبط، میزان آمادگی شهرهای مختلف برای شكل گیری و توسعه استارت آپ ها بوسیله بررسی ۸ فاكتور مختلف چون "سرمایه گذاری مالی"، "میزان دسترسی به بازار"، "میزان اتصال به جامعه جهانی"، "تعداد استعدادهای بالقوه متخصص"، "تجربه شكل گیری استارت آپ ها"، "میزان جذب منابع"، "فعالیت شركت های بزرگ" و "بلندهمتی و استراتژی مؤسسان با نگاه به تغییرات سالیان گذشته" مورد بررسی قرار گرفت.
صفاری نیا افزود: بر طبق این برآورد، سه شهر "شانگهای"، "پكن" و "استكهلم" برای اولین بار جزو ۲۰ زیست بوم برتر جهان قرار گرفتند، همین طور سه شهر "لندن"، "ونكوور" و "برلین" با بیشترین تغییرات صعودی مثبت نسبت به دوره گذشته در این تقسیم بندی قرار گرفتند.
وی سه شهر "شیكاگو"، "لس آنجلس" و "بنگ لور" را نزولی ترین شهرها نسبت به دوره گذشته در رتبه بندی آمادگی شهرهای مختلف برای شكل گیری استارت آپ ها دانست و اضافه كرد: طبق گفته مدیر عامل مؤسسه "استارت آپ ژنوم"، نفوذ آمریكا در شهرهای آسیایی و اروپایی رو به افول است. مثلاً شهرهای لس آنجلس و شیكاگو بیشترین میزان ركود را در میان ۲۰ شهر اول این فهرست داشته اند كه بیشتر این ركود به سبب كمبود فاكتور اتصال به جامعه جهانی بوده است.
رئیس پارك فناوری پردیس با تاكید بر اینكه "سیلیكون ولی" همچنان سرآمد سایر مناطق در این زمینه است، افزود: با این وجود فاكتور "تعداد استعدادهای متخصص" این شهر از "سنگاپور" عقب تر است. وجود حقوق های درخواستی بالا و همین طور عدم توانایی استارت آپ های نوپا در جذب استعدادهای متخصص در مراحل اولیه شكل گیری، از دلایلی است كه "سیلیكون ولی" را در این زمینه كمی به عقب رانده است.
وی با اشاره به اینكه "مونترآل" و "سائوپائولو" دو شهری هستند كه نسبت به سال پیش پیشرفت زیادی داشته اند و زیست بوم های مناسب تری برای استارت آپ ها فراهم نموده اند، اشاره كرد: علاوه بر آن شهر "تورنتو" باز در این زمینه ارتقا یافته است و هم اكنون به سبب اتصال بالا به جامعه جهانی، در جایگاه شانزدهم قرار دارد. ولی در عین حال مشكل "عدم توانایی استارت آپ های نوپا در جذب استعدادهای متخصص" باز در این شهر وجود دارد.
تفاوت شتابدهنده با مراكز رشد
صفاری نیا به تفاوت های عملكردی مراكز رشد فناوری و شتابدهنده های نوآوری اشاره نمود و توضیح داد: هر دوی این آنها، ساختارهای توانمندساز تیم ها و شركت های نوپای استارت آپی هستند. مراكز رشد یك ساختار حمایتی هستند كه لزوماً با صاحب طرح وارد مشاركت نمی شوند، از این رو تیم هایی كه نمی خواهند شریك داشته باشند، می توانند به مراكز رشد بازگشت كنند.
وی افزود: اما شتابدهنده ها نهادهای خصوصی سرمایه گذاری هستند كه با تیم ها و شركت های نوپا وارد مشاركت می شوند. همین طور امكان دارد وظیفه حاكمیت آنها این باشد كه زیرساخت های توسعه فناوری مثل مراكز رشد را در همه استان ها و شهرها توسعه داده و امكانات لازم را در اختیار عموم تیم های نوآور قرار دهند و حتی حمایت مالی مستقیم داشته باشند. اما نمی توان انتظار داشت كه شتابدهنده را هم در همه شهرها داشته باشیم؛ چون لازمه احداث شتابدهنده قابلیت های فنی و بازار است.
رئیس پارك فناوری پردیس با اشاره به اینكه در مراكز نوآوری به فرایند سرمایه گذاری و توسعه بازار كمتر پرداخته می شود و رویكرد اصلی در این مراكز، توسعه فناوری است، تصریح كرد: "آورده" و "خدمات شتابدهنده ها" شامل "سرمایه اولیه تأسیس شتابدهنده"، "شبكه مربیان دارای برنامه آموزشی مشخص برای تیم ها"، "فضای كاری لازم برای استقرار تیم ها" و "شبكه سرمایه گذار و توسعه بازار" است. شتابدهنده با سرمایه گذار بخش خصوصی شكل می گیرد و باید دارای مجری مستقل خصوصی باشد؛ چراكه شتابدهنده یك اقدام دولتی نیست. ضمن آنكه بلوغ اكوسیستم نوآوری منطقه باز از دیگر الزامات احداث شتابدهنده ها است.
توسعه شتابدهنده های نوآوری در ایران
صفاری نیا، شكل گیری شتابدهنده ها در ایران را مربوط به سال ۹۳ دانست و اظهار داشت: در این سال با پیشنهاد دكتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، نسبت به تدوین مدلی برای توسعه فضای استارت آپی كشور و ورود هرچه بیشتر دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی به كسب و كارهای جدید نوآورانه اقدام كردیم.
وی افزود: در آن زمان ما مدل آماده ای نداشتیم و بیشتر با مدل پارك ها و مراكز رشد فناوری آشنا بودیم؛ از این رو با مطالعاتی كه انجام دادیم در خردادماه همان سال مدل رویدادهای كارآفرینی و تأسیس شتابدهنده های نوآوری آماده شد و تیرماه ۱۳۹۳ به معاون علمی و فناوری رئیس جمهور نمایش دادیم و با تأیید وی نقطه آغازین تحولی بزرگ در كشور در حوزه كارآفرینی رقم خورد كه حالا نتایج آنرا در توسعه و شكل گیری اكوسیستم استارت آپی كشور شاهد می باشیم.
صفاری نیا به این مدل اشاره نمود و اضافه كرد: در این طرح یك مدل برای ترویج فرهنگ كارآفرینی با عنوان "برنامه ۱۰۰ × ۱۰۰" طراحی شد كه بر این اساس از برگزاری ۱۰۰ رویداد كارآفرینی در همه شهرهای بزرگ كشور حمایت می شود.
وی با بیان این كه این برنامه از سال ۹۳ با مدل استارت آپ «ویكندها» به صورت موردی با همكاری كانون كارآفرینی اجرایی شد، اشاره كرد: رویدادها در ادامه با حضور بازیگران جدیدی از كشور با مدلهای متنوع بومی توسعه یافت و جایگزین مدلهای خارجی شد، این فرایند بسیار فراتر از برنامه اولیه ما بود كه محقق شد.
بگفته این مقام مسؤول، نخستین شتابدهنده رسمی كشور با عنوان "آوای تك پردیس" در پارك فناوری پردیس ثبت و فعال شد و این پارك با كمك معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، فضای كاری این شتابدهنده را در دانشكده فنی دانشگاه تهران فراهم نمود. پس از آن "شتابدهنده دیموند" در دانشگاه صنعتی شریف مستقر شد.
وی افزود: با وجود اینكه در ابتدا مدل شتابدهنده یك مدل وارداتی در كشور بود؛ ولی با فراگیر شدن سوژه و ورود صنایع و سرمایه گذاران مختلف داخلی، هم اكنون كشور دارای انواع مدلهای بومی شتابدهی در حوزه های مختلف شده است.
تسهیل گری مركز شتابدهی نوآوری برای توسعه كارآفرینی
رئیس پارك فناوری پردیس با اشاره به ضرورت نهاد تسهیل گر دولتی برای توسعه شتابدهنده ها، اظهار داشت: برای این منظور "مركز شتابدهی نوآوری" را با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در اواسط سال ۱۳۹۳ برای توسعه و ساماندهی زیست بوم استارت آپی كشور و پشتیبانی از كارآفرینی مبتنی بر نوآوری در زیرمجموعه پارك فناوری پردیس تأسیس كردیم. این مركز با پشتیبانی از احداث شتابدهنده های نوآوری خصوصی و پشتیبانی از برگزاری رویدادهای كارآفرینی در سراسر كشور، اهتمام در توسعه فرهنگ كار و تلاش بین دانشجویان و جوانان و توانمندسازی كشور در حوزه اقتصاد دانش بنیان دارد.
وی ترویج فرهنگ كارآفرینی نوآورانه، كمك به ایجاد و گسترش شتابدهنده ها در استان ها و شهرهای مستعد كشور، تنوع بخشی شتابدهنده ها در حوزه های مختلف فناوری، كمك به گسترش و تنوع بخشی رویدادهای كارآفرینی در كشور، بومی سازی مدلهای رویدادهای كارآفرینی، شتاب دهی به استارت آپ های ایرانی و كمك به جذب سرمایه برای استارت آپ ها را از اهداف اصلی این مركز نام برد.
صفاری نیا با اشاره به اینكه مركز شتابدهی به دنبال تغییر پارادایم اشتغال از كارمندی به كارآفرینی مبتنی بر نوآوری است، اشاره كرد: این امر بوسیله دو برنامه اصلی "ترویج فرهنگ كارآفرینی"، بوسیله ترویج و پشتیبانی از برگزاری رویدادهای كارآفرینی و "كمك به ایجاد استارت آپ های پایدار" بوسیله كمك به ایجاد و توسعه فضاهای كاری اشتراكی و شتابدهنده ها" دنبال می شود.
وی رویدادهای كارآفرینی را برنامه های آموزشی- ترویجی كوتاه مدتی توصیف كرد كه در آنها مهارت های كارآفرینی و نوآوری به شركت كنندگان آموزش داده می شود.
رئیس پارك فناوری پردیس با اشاره به سیاست های حمایتی و نحوه حمایت مركز شتابدهی از مخاطبین، توضیح داد: سیاست اصلی مركز، پشتیبانی از ورود بخش خصوصی در هر دو بخش برگزاری رویدادهای كارآفرینی و تأسیس شتابدهنده های نوآوری است. برای این منظور مراكز شتابدهی منفعلانه عمل نمی كنند و منتظر نمی مانند كه افرادی به مركز بازگشت كنند؛ بلكه خود فعالانه خیلی از حوزه های صنعتی و سرمایه گذاری را درگیر این مساله كرده تا همه حوزه های اولویت دار فناوری كشور فعال شوند و بازیگران این حوزه هم زیاد شوند.
وی با تاكید بر لزوم طراحی و اجرای احداث زیست بوم كشور برمبنای الزامات فرهنگی، اقتصادی و فنی، تصریح كرد: در رویدادهای كارآفرینی عمدتاً تیم های داوطلب دانشجویی وارد می شوند و مركز شتابدهی باز علاوه بر حمایت معنوی و تنظیم بخش های دولتی برای همكاری، حمایت های مادی محدود را به تناسب كمیت و كیفیت هر رویداد نمایش می دهد. سیاست اصلی مركز شتابدهی در رویدادهای كارآفرینی پشتیبانی از رویدادهای بومی است و این مراكز در شهرستان ها حمایت بیشتری نسبت به شهرهای بزرگ مد نظر دارد. ضمن آنكه كمك مالی مركز شتابدهی فقط باید "اهرمی" باشد و هزینه های اصلی رویدادها از شركت كنندگان و بخش خصوصی و سایر حامیان تأمین می شود.
صفاری نیا، افزود: در بخش شتابدهی نیز، مركز شتابدهی نوآوری تلاش نموده است تا فعالیت های آن به بخش خدمات و IT محدود نشود و در سایر حوزه های فناوری هم باز فعال شود كه این امر اتفاق افتاده و در خیلی از استان هایی كه ظرفیت داشته اند با پیگیری مركز شتابدهی نوآوری، شتابدهنده ها فعال شده اند. ما به شدت مانع احداث شتابدهنده توسط بخش دولتی شدیم و البته سختی های زیادی هم در این راه داشتیم؛ ولی سعی كردیم این بخش واقعاً در اختیار بخش خصوصی باشد و در این راستا با مذاكراتی كه با شركت های صنعتی و سرمایه گذار و بانك ها داشتیم، آنها را تشویق كردیم تا در این حوزه وارد شوند.
گزارش آماری از عملكرد مركز شتابدهی
رئیس پارك فناوری پردیس با نمایش گزارشی از میزان حمایت مالی مستقیم مركز شتابدهی نوآوری از رویدادهای كارآفرینی، اظهار داشت: حمایت مستقیم مالی مركز شتابدهی نوآوری از رویدادهای كارآفرینی كه مدلهای این رویدادها به بیشتر از ۱۰ نوع رسیده است، شامل بیشتر از ۲۷۰ رویداد با حدود ۲۰ هزار نفر شركت كننده و در ۶۰ شهر، ۵۶ دانشگاه و ۲۰ پارك و حدود ۱۰۰۰ مربی و سخنران و ۶۰۰ نفر برگزاركننده داوطلب می شود.
وی با اشاره به اینكه با حمایت معنوی و موجی كه احداث شده، شاهد برگزاری بیشتر از ۳۰۰ رویداد در سال هستیم، اشاره كرد: هم اكنون در حوزه هایی چون "فناوری اطلاعات"، "بازی"، "تولید محتوا"، "فناوری های مالی"، "داروهای گیاهی"، "فناوری های همگرا" و "فناوری های اجتماعی" شتابدهنده به راه افتاده است و تابحال ۲۸ شتابدهنده تأییدیه لازم را از مركز شتابدهی دریافت كرده اند و بیشتر از ۴۰ متقاضی جدید هم در حال بررسی است.
رئیس پارك فناوری پردیس با تاكید بر اینكه در استان های "تهران"، "البرز"، "اصفهان"، "خراسان رضوی"، "كرمانشاه"، "یزد" و "قم" شتابدهنده های فعال و رسمی به وجود آمده است، اضافه كرد: علاوه بر آن با كمك كارگروه ارزیابی شركت های دانش بنیان، شتابدهنده های عضو مركز تائید صلاحیت، می توانند جزو شركت ها و مؤسسات دانش بنیان قرار گیرند و از خدمات صندوق نوآوری و شكوفایی بهره مند شوند.
برنامه های آتی پارك پردیس برای توسعه مراكز شتابدهی
وی با اشاره به برنامه های آینده پیش بینی شده برای توسعه مراكز شتابدهی نوآوری، اظهار نمود: ما باید بتوانیم همه بازیگران زیست بوم را در كنار هم بیاوریم و همه كمك كنند كه زیست بوم ایران جزو بهترین ها در منطقه باشد. رقابت اصلی در جهان در جذب نیروهای مستعد و كارآفرین و جوان است و ما توانایی نگهداشت نیروی با انگیزه جوان را در كشور داریم و یكی از بهترین روش های آن، شكل گیری كسب و كارهایی است كه جوانان، مؤسس و مدیر آن باشند؛ چراكه این جوانان می توانند مشكلی از مشكلات كشور را با روش های نوین حل كنند.
صفاری نیا، دسترسی سهل و ارزان به خدمات مناسب و حرفه ای را یكی از زمینه های احداث اشتغال نیروهای نخبه داخلی و خارجی دانست و افزود: به نظر من خیلی از كسب و كارها قابلیت بین المللی شدن و صادرات را دارند كه در این حوزه ما عقب هستیم. همین طور برخی برنامه های بومی مانند "یلدای كارآفرینی"، "اینوتكس" و "پردیس سامیت" همچون رویدادهایی هستند كه اكوسیستم نوآوری را زیر یك سقف جمع می كنند و می توانند در آینده، این رویدادها تبدیل به رویدادی قابل رقابت با رویدادهای بزرگ جهانی شوند.
وی با تاكید بر اینكه ما باید از مرحله احداث و ترویج ساختارها مانند رویداد و شتابدهنده گذر نماییم تا به مرحله ارزیابی و ارتقی كیفی آنها در آینده جدی تر وارد شویم، اشاره كرد: از جانب دیگر بررسی های ما نشان داده است اكوسیستم های استارت آپی جهان در حال گذر از موج دوم اینترنت و فناوری های در رابطه با آن و ورود به موج سوم اینترنت و فناوری های در رابطه با آن است. بطوریكه برمبنای تحقیق یكی از مؤسسات جهانی، حجم سرمایه گذاری خطرپذیر در ۵ سال قبل در فناوری های مبتنی بر موج اول و دوم اینترنت (مانند فناوری های حوزه تبلیغات، بازی و رسانه های دیجیتال) كاهش چشم گیر داشته و در فناوری های مبتنی بر موج دوم اینترنت (مانند تولید پیشرفته و رباتیك، فناوری های حوزه كشاورزی و مواد غذایی جدید، زنجیره بلوكی (بلاكچین) و هوش مصنوعی، كلان داده و آنالیز) افزایش قابل توجهی داشته است.
این مقام مسؤول افزود: از این رو بنظر می رسد اكوسیستم استارت آپی ایران باز كه شتابدهنده ها جزو اركان اصلی آن است، به این تغییر واكنش نشان دهد و توجه بیشتری به حوزه هایی با فناوری های پیشرفته داشته باشد. در این میان نقش مدیران خلاق و دلسوز كه عزم و اراده كارهای بزرگ را داشته باشند، برای پیشرفت كشور خیلی لازم است.
رئیس پارك فناوری پردیس در عین حال با تاكید بر اینكه پیشرفت اكوسیستم كارآفرینی كشور در گرو شتابدهنده ها نیست، ولی شتابدهنده هم یكی از اجزای مهم آن است، افزود: برخی اوقات در كشور موضوعی مطرح می شود و فكر می نماییم باید همه امكانات در آن جهت سوق داده شود، ولی باید توجه گردد برای تكمیل زنجیره تجاری سازی و توسعه اكوسیستم كارآفرینی به اجزا و حلقه های زیادی نیاز داریم كه شتابدهنده هم یكی از آنها است. باید بتوانیم یك توسعه متوازن در نظام نوآوری كشور داشته باشیم و به همه ابعاد دقت كنیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب