گزارش تحلیلی مهر؛
برنامه كشورها برای مقابله با اینترنت آمریكایی
لینك بگیر: سوءاستفاده آمریكا از اعمال حاكمیت بر فضای مجازی، دیگر دولت ها را به فكر مقابله با این روند انداخته است، باید دید ایران برای در اختیار گرفتن حق حاكمیت ملی خود در فضای مجازی چه برنامه ای دارد.
خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری؛ سالهاست سوژه ضرورت حاكمیت و حكمرانی بر فضای مجازی بعنوان یكی از مطالبات نظام جمهوری اسلامی ایران مطرح است و بارها باز این مساله در شورای عالی فضای مجازی بعنوان بالاترین نهاد سیاست گذاری كشور در عرصه فضای مجازی بررسی شده است، اما شواهد نشان داده است كه این سیاست گذاری راه به جایی نبرده و كشور به علت عدم استقلال در این فضا، از تصمیم گیری های خارجی ضربه می خورد. در آخرین تجربه می توان به اقدام شبكه اجتماعی اینستاگرام اشاره نمود این شبكه یكی از شبكه های پرطرفدار در ایران شمرده می شود كه بیشتر از ۲۵ میلیون ایرانی عضو آن هستند و بخش اعظمی از پهنای باند كشور ما را به خود مختص كرده است. با این وجود این شبكه به علت عمل به دستورات و قانون آمریكا برای تحریم مقابل ایران در اقدامی جدید حذف حساب كاربری شخصیت ها و مقامات نظام را در دستور كار خود قرار داد. حذف صفحات عده ای از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شبكه اجتماعی اینستاگرام و حتی پست های كاربران عادی این شبكه اجتماعی در دفاع از این نیروی نظامی، تازه ترین جلوه اعمال استانداردهای دوگانه دولت آمریكا در فضای مجازی شمرده می شود. این در شرایطی است كه اینستاگرام برای پاكسازی پست های مروج خشونت بر ضد مسلمانان و حاوی مطالب ضددینی دیگر یا مروج خشونت، نژاد پرستی و هرزه نگاری هیچ گاه بدین سرعت عمل نكرده و حتی در صورت ارسال گزارش های كاربران در این زمینه به آنها توجه چندانی نمی نماید. اقدامات مشابه در محدودیت فضای مجازی در حالی هربار به صورتی از طرف سرویس دهنده های فضای مجازی برای ایران رقم می خورد كه كشور ما به علت ضعف در اجرای سیاست واحد از این اقدام ها متضرر می شود و واكنش مؤثری را باز در قبال این برخوردها از خود نشان نمی دهد. چنین تجربیاتی نشان دهنده منفعل بودن و عدم حاكمیت ما در فضای مجازی است. كشورهای مختلف با رفتارهای آمریكا در فضای مجازی مقابله می كنند بااینكه بخش عمده زیرساخت های اینترنت در كنترل امریكا است، اما تشدید تلاش های این كشور برای جاسوسی سایبری از كاربران فضای مجازی، دیگر دولت ها را به فكر مقابله با این روند انداخته است. دامنه سوءاستفاده كاخ سفید از اینترنت تا حدی گسترش یافته كه این كشور در جریان منازعات سیاسی و اقتصادی خود با دیگر كشورهای جهان هم از این ابزار سوءاستفاده می كند. آژانس امنیت ملی آمریكا همچون سازمان های اطلاعاتی این كشور است كه از طیف گسترده ای از نرم افزارها و برنامه های جاسوسی برای سرقت اطلاعات سازمان های دولتی و اشخاص حقیقی در سراسر جهان استفاده می نماید. به نحوی كه ادوارد اسنودن پیمانكار سابق سازمان سیا در كتاب خاطرات خود به نام «جایی برای پنهان شدن نیست» به جزئیات تكان دهنده ای از این اقدامات اشاره نموده است. این در شرایطی است كه خیلی از كشورهای جهان برای مقابله با این نوع رفتارهای آمریكا در فضای مجازی از سال ها قبل تمهیداتی اندیشیده اند كه می توان آنها را در دو دسته كلی طبقه بندی كرد: ۱- كوشش برای ذخیره سازی اطلاعات كاربران هر كشور در داخل همان كشور خیلی از كشورهای اروپایی و آسیایی شركت های فناوری آمریكایی را وادار به خریداری سرورهایی در همان كشور و ذخیره سازی داده های كشورهای خود بر روی سرورهای مذكور كرده اند. این امر جلوی سوءاستفاده نهادهای اطلاعاتی و جاسوسی آمریكا از این اطلاعات برای ضربه زدن به رقبای سیاسی و اقتصادی خودرا می گیرد. باید توجه داشت كه كشورهای مذكور در این زمینه جدیت بسیاری به خرج می دهند و با اعمال اهرم فشار گوناگون شركت هایی مانند فیسبوك، آمازون، گوگل، اپل، مایكروسافت و غیره را به ایجاد سرور در داخل خاك خود مجبور می كنند. متوقف ساختن فروش محصولات و نمایش خدمات، طرح شكایت و جریمه كردن شركت های متخلف، افزایش مالیات و غیره همچون این راهكارها است. ۲- راه اندازی سرویس های مشابه با سرویس های محبوب تحت وب آمریكایی یك راهكار دیگر كه خیلی از كشورها و به خصوص كشورهای پیشرو در زمینه استفاده از خدمات فضای مجازی بدان توجه می كنند، راه اندازی سرویس های مشابه با سرویس های محبوب تحت وب آمریكایی است كه بعضی از آنها به دلیل نمایش خدمات با كیفیت و متنوع حتی از نمونه های اولیه طراحی شده در ایالات متحده محبوبیت بیشتری كسب كرده اند. بعنوان نمونه در روسیه، دو شبكه اجتماعی VKontakte كه به VK شهرت دارد و Odnoklassniki (OK.ru) بسیار محبوب و پرطرفدار هستند كه دامنه محبوبیت آنها به برخی كشورهای اروپایی باز كشیده شده است. در چین باز شبكه اجتماعی QZone با ۶۳۲ میلیون كاربر در سال قبل میلادی موفقیت قابل توجهی داشت. در چین دو اپلیكیشن QQ و WeChat باز محبوب ترین برنامه های گپ موبایلی هستند و QZone را باز پشت سر گذارده اند. چینی ها ترجیح می دهند به جای توئیتر از Sina Weibo استفاده كنند كه فعالیت خودرا از سال ۲۰۰۹ آغاز نموده است. مردم این كشور برای به اشتراك گذاری ویدئوهای كوتاه بوسیله گوشی باز به جای اسنپ چت امریكایی از تیك تاك یا Douyin استفاده می نمایند و نكته جالب این است كه اپلیكیشن مورد اشاره در امریكا و دیگر كشورهای آسیایی باز با استقبال روبه رو شده است. این استقبال فراگیر در مورد برخی برنامه های دیگر مانند وی چت باز وجود دارد. استفاده از شبكه های اجتماعی محلی در كشورهای اروپایی باز با فراز و نشیب هایی تداوم داشته كه همچون آنها می توان به Tuenti اسپانیایی، Yonja تركیه ای، StudiVZ، SchülerVZ و MeinVZ در آلمان، Viadeo و Skyrock در فرانسه، Netlog در بلژیك و غیره اشاره نمود.
كوتاهی حاكمیت ایران در مالكیت فضای مجازی رسول جلیلی، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ضعف های كشور در حاكمیت سایبری گفت: سال ها است كه بخش قابل توجهی از دغدغه مندان و علاقه مندان به كشور فریادشان بلند است كه باید مساله زیرساخت ارتباطی و شبكه های اجتماعی بعنوان محمل ارتباطات، خودی و ایرانی شود. به بیان دیگر باید یك زیرساخت ایرانی كه تحت قوانین كشور فعالیت می كند و از مجاری قانونی كشور مجوز گرفته است، این خدمات را به مردم ارائه نماید. وی اظهار داشت: اما متأسفانه در سطوح مختلف تصمیم، از شورای عالی فضای مجازی گرفته تا سطح وزارت ارتباطات، این مساله نتوانسته محقق شود و به یك باور و مصلحت جمعی تبدیل نشده است. ما متأسفانه در این عرصه كوتاهی كردیم و بنظر می رسد باید چوب آنرا بخوریم تا بعداً یك تصمیم درست و به مصلحت جمع، نظام و دولت در این باره بگیریم. جلیلی با اشاره به اینكه سوژه تصمیم اینستاگرام بر مسدود كردن بعضی از مطالب اعضای آن شبكه اجتماعی و یا مسدود كردن حساب كاربری ایرانیان، سوژه تازه ای نیست، می گوید: همه كارشناسان این مساله را می توانستند حدس بزنند و قائل به این مساله بودند كه این اقدام در هر لحظه در گذشته و حال و آینده امكان دارد اتفاق بیافتد. چونكه طبیعی است كه وقتی سرویسی در كشوری راه اندازی می شود، قوانین آن كشور بر آن حاكم است، منبعث و برآمده از قوانین كشوری است كه در آن ثبت شده و تحت قوانین آن كشور كسب و كار كرده و به قوانین آن كشور احترام می گذارد. عضو شورای عالی فضای مجازی اضافه كرد: بر این اساس این شبكه اجتماعی، هر تصمیم سیاسی در سطح بین المللی یا در سطح روابط بین كشوری و بین دولتی را بر خط مشی های خود اعمال می كند. بی اعتنایی به مصوبات شورای عالی فضای مجازی درباره شبكه های اجتماعی جلیلی با اشاره به عدم تحقق مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباره پشتیبانی از پیام رسانه ای بومی و استقرار سرور پیام رسانه ای خارجی در كشور می گوید: ما باید مصوبه شورای عالی فضای مجازی را اجرا نماییم. مصوبه شورا كه ۲ سال قبل در مورد پیام رسانها و شبكه های اجتماعی تصویب شده این است كه هر شبكه اجتماعی شامل داخلی و خارجی برای فعالیت، نیاز به ستاندن مجوز دارد و ستاندن مجوز برای هر كاری در هر جای دنیا لزوم دارد و ما نمی توانیم كسب و كاری داشته باشیم كه در حوزه عملكرد خود از هیچ جایی در داخل كشور مجوز نگرفته باشد و هر كاری كه دوست دارد انجام دهد. وی با اشاره به اینكه این مساله شامل شبكه پیام رسانه ای داخلی، شبكه های اجتماعی داخلی و خارجی هم می شود، اضافه كرد: اگر شبكه اجتماعی خارجی بخواهد در داخل كشور فعالیت كند باید از یك نهاد به نام سازمان تنظیم ارتباطات وزارت ارتباطات، تنظیم مقررات صدا و سیما، مركز رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد و یا از مركز ملی فضای مجازی مجوز بگیرد. جلیلی با تاكید بر اینكه ستاندن مجوز، پاسخگویی به دنبال دارد و قابل اعمال قوانین و احكام قضائی پیرو شكایات احتمالی خواهد بود، اظهار داشت: اگر این اتفاق نیافتد ما باید هر روز مترصد این باشیم كه با وجود یك برخورد احساسی و سلیقه ای از نظر نشر اكاذیب، جامعه گرفتار نابسامانی شود و كسی باز پاسخگو نخواهد بود. اتفاقی كه در وقوع سیل اخیر و انتشار اكاذیب بسیار در شبكه های اجتماعی خارجی با آن مواجه شدیم. وی با اشاره به اینكه اگر رسانه های پیام رسان خودرا پاسخگو و ملزم به مصالح عمومی مردم ندانند، نمی توان به آنها اعتماد كرد، اشاره كرد: حال وقتی یك شبكه اجتماعی تحت تأثیر قوانین دشمن آشكار ما قرار دارد، دشمنی كه ما را تحریم كرده و هرروز باز آن را زیاد می كند، قاعدتاً نمی توان به آن شبكه اتكا كرد. تاكید رئیس جمهور برای پیگیری مصوبات بر زمین مانده عضو شورای عالی فضای مجازی با اشاره به اینكه حاكمیت باید این مساله را مطرح و حل كند، در مورد اینكه چرا قانون دراین باره اجرایی نمی گردد، اشاره كرد: شورای عالی فضای مجازی نقش سیاست گذاری دارد و این مصوبه باز در مورد فعالیت شبكه های اجتماعی وجود دارد. وی اظهار داشت: این گلایه از جانب ما بعنوان عضو شورای عالی فضای مجازی مطرح است كه چرا مصوبه شورا اجرا نشده و این سوال هم از مركز ملی فضای مجازی و هم وزارت ارتباطات به شكل دقیق وجود دارد كه چرا مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباب پیام رسانها و شبكه های اجتماعی اجرا نشده و زمین مانده است. جلیلی اشاره كرد: این مساله بر زمین مانده و در ۳ جلسه گذشته شورای عالی فضای مجازی نیز، پیگیری مصوبات اجرا نشده عنوان شد و حتی ئیس جمهور هم تاكید نمودند كه این مساله بررسی و در صحن شورا بیاید اما تابحال اتقاق نیافتاده است. وی با اشاره به اینكه این كوتاهی بالقطع انجام شده است، اضافه كرد: مصوبه شورای فضای مجازی درباره فعالیت شبكه های اجتماعی اجرایی نشده و یا حداقل دقیق تر این است كه به شكل كاملی اجرا نشده است. سهل انگاری كشور در مواجهه با بی احترامی شبكه های اجتماعی جلیلی با اشاره به تجربیات سایر كشورها در زمینه مقابله با شبكه های اجتماعی خارجی كه قوانین آن كشورها را رعایت نمی كنند، توضیح داد: یكی از مثالهای خیلی بارز مربوط به كشور چین، كره جنوبی و اروپا هستند كه در ارتباط با شبكه های اجتماعی مانند فیسبوك و واتس اپ هرجا كه لازم بوده عكس العمل مناسب را نشان دادند. وی اشاره كرد: یعنی در كشور ما سهل انگاری در مواجهه با شبكه های اجتماعی فعالی كه به قوانین كشور احترام نمی گذارند رخ داده و متأسفانه برخی مسئولان نسبت به این مساله اعتنایی ندارند. وی با اشاره به اینكه برخی كشورها شبكه داخلی خودرا دارند و مردم را به شبكه های اجتماعی داخلی خودشان هدایت كردند، اضافه كرد: برخی كشورها باز با فعالیت شبكه اجتماعی موافقت كرده اند كه قوانین آن كشور را پذیرفته و در امتداد آن قوانین فعالیت می كند. برخی كشورها با مسئولان شبكه های اجتماعی مذاكره كرده و آنها باز قوانین كشور مدنظر را پذیرفته اند. عضو شورای عالی فضای مجازی با اشاره به اینكه استقرار سرور شبكه اجتماعی در داخل كشور در درجه اهمیت قرار ندارد، اظهار داشت: مهم احترام و قبول قوانین كشوری است كه درصد خوبی از مشتركان آن پیام رسان در آن كشور قرار دارند. وی درباره تجربه مهاجرت كاربران به پیام رسانه ای داخلی و عدم موفقیت این پیام رسانه ای بومی باز اظهار داشت: موفق نبودن شبكه های اجتماعی داخلی به علت مشكلات فنی و كیفی نبود. البته قبول دارم كه اردیبهشت و خردادماه سال قبل هجمه ای كه به یكی از پیام رسانها وارد شد بسیار زیاد بود. البته آن اتفاق به دو دلیل هجوم بازگشت مشتركان به آن پیام رسان و حملات به آن، صورت گرفت. جلیلی اشاره كرد: باید این را قبول نماییم كه عده ای با پیام رسان داخلی دشمنی داشتند و برای ناموفق جلوه دادن پیام رسان، حملاتی را فراهم كردند كه این خدمت داخلی نتواند موفق باشد. البته پس از مقطعی این حملات كم شد اما بازتاب بازگشت مشتركان هم كمتر شد. وی با اشاره به اینكه الان قسمتی از اشكالات از نظر زیرساختی و نرم افزاری حل شد و نرم افزارهایی كه داریم واقعاً جوابگوی نیاز مردم است، اظهار داشت: مساله فعلی فعالیت بعضی از سرویس های عمومی و دولتی و مدارس است كه دست از پیام رسان خارجی برنمی دارند. اگر اینها به سمت پیام رسانه ای داخلی بیایند هم رونق ایجاد می شود و هم اینكه شیب رشد پیام رسانه ای بومی مانند پیام رسانه ای خارجی ارتقا خواهد یافت. بگفته جلیلی، الان پیام رسانهایی مانند بله، سروش و گپ شیب فنی رشد خوبی داشتند و حداقل تعدادی از ما كه كل فعالیتمان در این شبكه ها است، از آنها راضی هستیم. عضو شورای عالی فضای مجازی اشاره كرد: ضعف ما در زمینه پیام رسانه ای بومی، پیش از آنكه ضعف فنی باشد، ضعف مدیریتی و تصمیم بوده است. یعنی این كاستی، صرفاً فنی نبوده و اگر اقتدار را به خرج می دادیم و تصمیم درستی در سطح ملی و با همگرایی می گرفتیم، مساله فنی قابل حل بود. وی اظهار داشت: نهایتاً می توانستیم حتی خدماتی را در این زمینه اجاره نماییم. سخت نبود كه برای مثال خدمات میزبانی را از یك سرویس دهنده میزبانی در اروپا و یا شرق اجاره نماییم. اینترنت روسی، چینی و اروپایی در راه است
پیش بینی از چشم انداز آینده فضای مجازی و اخبار انتشار یافته حاكی از یك تحول اساسی است كه امكان دارد در سال های آینده شرایط استفاده از اینترنت را بطور كلی تغییر دهد. این تحول تكه تكه شدن اینترنت به دلیل سیاست های متضاد و خصومت ها و رقابت های امریكا با دیگر كشورهای جهان است. اریك اشمیث یكی از مؤسسان گوگل باز به صراحت اعلام نموده است كه فكر می كنم محتمل ترین سناریویی كه الان داریم، تجزیه اینترنت نیست، در عوض پیش بینی می كنم كه اینترنت به دو قسمت اینترنت چینی و غیرچینی كه توسط آمریكا اداره می شود، تقسیم شود. اگر چین را ببینیم و مقیاس شركت هایی كه در آن راه اندازی می شوند، خدماتی كه آنجا نمایش می شود و سرمایه ای كه آنجا وجود دارد را با دقت بررسی نماییم، خواهیم دید كه مختصات لازم برای ایجاد یك پدیده را دارد. اینترنت چینی از تولید ناخالص داخلی آن – كه خود رقم بزرگی است- و همین طور تولید ناخالص داخلی آمریكا هم بزرگ تر است. از طرف دیگر دومای روسیه باز هفته قبل طرح راه اندازی اینترنت مستقل ملی در این كشور را به تصویب رساند. این طرح با هدف تضمین تداوم دسترسی كاربران به اینترنت در صورت اقدامات خرابكارانه و قطع شدن ارتباط این كشور با شبكه جهانی وب نمایش شده است. طرح مذكور علاوه بر این انتقال داده كاربران اینترنتی روسیه به سرورهای خارج از این كشور را محدود می كند. این طرح در ماه دسامبر سال ۲۰۱۸ از طرف گروهی از قانون گذاران روس در پاسخ به طرح «راهبرد سایبری ملی» آمریكا كه روسیه، چین، ایران و كره شمالی را متهم به استفاده از ابزارهای سایبری برای زیر سوال بردن آنچه دموكراسی و اقتصاد این كشور خوانده شد، متهم می كرد نمایش شده است. قانون گذاران روس می گویند در صورتیكه روابط با غرب گرفتار تنش شود و آمریكا باز ارتباط آی پی های روسیه را با شبكه جهانی وب قطع كند، نیاز به شبكه اینترنت مستقلی خواهد بود تا ارتباط و انتقال اطلاعات میان كاربران روس را تضمین كند. تعقیب چنین طرح هایی محدود به روسیه و چین نیست و به نوشته نیویورك تایمز اروپایی ها باز برنامه های خاص خودرا در این زمینه تعقیب می كنند. اروپایی هم به دلیل پاره از اختلافات سیاسی با آمریكا و باز به خاطر از دسترس خارج شدن مكرر سرویس های مورد استفاده خود در داخل ایالات متحده مانند خدمات كلود آمازون، گوگل و غیره ترجیح می دهند زیرساخت های انحصاری خودرا در فضای مجازی ایجاد كنند. مقامات این كشورها همین طور از اینكه آمریكایی ها در فضای مجازی به ارزش های دموكراتیك ادعایی خود پایبند نبوده و قلدرمابانه رفتار می كنند باز معترض بوده و بیم دارند كه تشدید فعالیت های هكری در اینترنت فعلی امنیت شهروندان اروپایی را به خطر بیندازد و از همین رو ایده جداسازی اینترنت اروپایی از اینترنت امریكایی را دنبال می كنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب